O akcencie będę sporo pisać, ponieważ akcent jest w języku szwedzkim tym elementem komunikacji, który sprawia, że albo ktoś chce z nami rozmawiać po szwedzku, albo …. przechodzi na angielski.
Zanim zaczniecie cokolwiek wymawiać, należy zdać sobie sprawę z tego, że w języku szwedzkim istnieje takie coś jak akcent pojedynczy i podwójny. Każdy wyraz ma swój akcent – albo pojedynczy, albo podwójny. Nie oznacza to, jednak, że każdy wyraz w zdaniu akcentujemy. Ale o tym później.
Akcent pojedynczy
Rzeczowniki jednosylabowe, zapożyczenia, czasowniki – mają akcent pojedynczy. To, że wyraz ma akcent pojedynczy oznacza, że akcentujemy wyraz tylko w jednym miejscu i akcentujemy tam gdzie jest samogłoska.
To co chcę Wam napisać, najpierw zobrazuję.
Powyższe wyrazy, mają akcent pojedynczy. W miejscu, w którym jest strzałka, to miejsce, w którym występuję akcent. Oznacza to, że aby wymówić ten wyraz poprawnie, należy zaznaczoną samogłoskę “wyciągnąć do góry, zatoczyć koło i wylądować”. Pozostałą część wyrazu, wymawiamy normalnie, jakby na płasko.
A teraz przesłuchajcie nagrań i przyjrzycie się obrazkom.
MOR (matka)- wybór samogłoski, którą należy zaakcentować jest oczywisty.
KÖPER (kupuję) – w przypadku czasowników z reguły akcentujemy pierwszą sylabę
PIANIST (pianista)- w przypadku zapożyczeń akcent pada na ostatnią i przedostatnią sylabę.
Akcent podwójny
Występuje wtedy, gdy w jednym wyrazie akcentujemy więcej niż jedną samogłoskę. Akcent podwójmy mają wyrazy, które składają się z więcej niż z jednej sylaby, z wyłączeniem czasowników i zapożyczeń. Poniżej przykład, o co chodzi:
A teraz przesłuchajcie nagrań i przyjrzycie się obrazkom.
En anka (kaczka)
Jaha (reakcja, na to, że kogoś słuchamy)
Läkare (lekarz)
Ważna uwaga. Nie każdy wyraz w zdaniu akcentujemy. Należy zaakcentować wyraz najważniejszy, czyli ten, który jest głównym bohaterem zdania.
Całą resztę zdania czytania “na płasko”, bez melodii – mówiąc najprościej.
Przykłady zastosowania w zdaniach
Akcent pojedynczy
Min mor sover. Moja mama śpi. Akcentujemy wyraz mama, ponieważ chcemy podkreślić, że w tym zdaniu chodzi o mamę, a nie o fakt, że śpi.
Jag köper det. Ja to kupuję. Bardziej naturalnie byłoby zaakcentować słowo det. Ja natomiast akcentuję köper, żeby zaakcentować fakt, że kupuję a nie przywłaszczam bezprawnie:)
Jag är pianist för yrke. Jestem z zawodu pianistą/pianistką. Ponieważ głównym przekazem tego zdania jest poinformować rozmówcę o tym jaki jest nasz zawód. Gdybyśmy zaakcentowali słowo yrke, oznaczałoby to, że chcemy rozmówcy przekazać, że jestem zawodową pianistką a nie pianistką z zamiłowania.
Akcent podwójny
Jag ?t ankan till lunch. Zjadłam kaczkę na obiad. W tym zdaniu najważniejsza jest kaczka, a nie to, że ją zjadłam na obiad. Może się jednak okazać, że kaczka została zjedzona na śniadanie. Wówczas akcentujemy wyraz śniadanie, aby podkreślić pewną nietypowość tej sytuacji.
Jaha. Ponieważ występuje raczej jako samodzielna jednostka, więc zawsze jest akcentowany.
Jag ska prata med läkaren. Porozmawiam z lekarzem (a nie z prawnikiem przykładowo).
Podsumowując. Ważne jest nie tylko to, w jaki sposób należy zaakcentować dany wyraz, ale też który wyraz zaakcentować. Być może nie do końca jesteśmy tego świadomi, ale z języku polskim również akcentujemy wyrazy, które są najważniejsze w danej wypowiedzi. W języku szwedzkim musicie robić to samo, tylko, że bardziej dobitnie i bardziej melodyjnie, nadając najważniejszemu dla Was wyrazowi odpowiedni akcent.
