Szyk zdania w języku szwedzkim – Ordföjld
Zasady tworzenia zdanie pojedynczego w języku szwedzkim oparte są na bardzo sztywnych zasadach. Należy pamiętać o tym, że dowolność jest ograniczona i że czasownik stoi zawsze na drugim miejscu w zdaniu.
Jeśli zapamiętacie tę zasadę, będziecie w stanie zbudować poprawnie brzmiące zdanie, które będzie jasne i zrozumiałe dla odbiorcy. Potraktujcie tę zasadę jak regułę w matematyce.
Przykład:
Jag ?ker (Jadę).
I miejsce – podmiot II miejsce – orzeczenie
I jest proste zdanie pojedyncze.
W zdaniu pojawiają się kolejne elementy
Jag ?ker till stan.
( Jadę do miasta )
I miejsce – podmiot II miejsce – orzeczenie III miejsce – reszta zdania (okolicznik czasu/okolicznik miejsca).
To, że na drugim miejscu zawsze jest czasownik, nie oznacza, że na pierwszym miejscu zawsze musi stać podmiot. W zależności od tego, co chcecie wyartykułować i co ma większe znaczenie dla przekazu warto wstawić na pierwszym miejscu w staniu:
Przykłady:
- Jag ?ker till Malmö i morgon. Jadę do Malmo jutro.
- I morgon ?ker jag till Malmö. Jutro jadę do Malmo.
- Till Malmö ?ker jag i morgon. Do Malmo jutro jadę.
- Klaus, Katerina och Olof träffar p? restaurangen klockan 4. Klaus, Katerina i Olof spotykają się w restauracji o 4.
- Klockan 4 träffar Klaus, Katerina och Olof p? restaurangen. O 4 spotykają się Klaus, Katerina i Olof w restauracji.
- P? restaurangen träffar Klaus, Katerina och Olof klockan fyra. W restauracji spotykają się Klaus, Katerina i Olof o 4.
Dlaczego w powyższych zdaniach może się wydawać czasownik nie zawsze jest na drugim miejscu ? Właśnie, że jest ! Istotne jest, aby rozpoznawać części zdania, a nie części mowy. Częścią zdania jest na przykład okolicznik czasu (Klockan 4).
W języku szwedzkim okoliczniki mogą występować zarówno na pierwszym jak i na ostatnim miejscu w zdaniu.
Po co zamieniać części zdania miejscami ?
Gramatyka języka szwedzkiego jest dosyć prosta, zdania rzadko są zawiłe, a jeżeli już – to w języku literackim. Co nie oznacza, że nie możemy pozwolić sobie na pewną dowolność i wstawiać poszczególne części zdania w takich pozycjach, w jakich zdanie pozwoli nam wyrazić naszą intencję. Każdy zestaw zdań przekazuje pewne informacje – 2 zestawy – 2 informacje. Za każdym razem, co innego umieszczamy na początku. W jakim celu ? W takim, aby na samym początku powiedzieć o tym, co jest dla nas najważniejsze.
- Klaus, Katerina och Olof träffar p? restaurangen klockan 4. – istotne jest, kto się spotyka w restauracji.
- Klockan 4 träffar Klaus, Katerina och Olof p? restaurangen. – istotny jest czas.
- P? restaurangen träffar Klaus, Katerina och Olof klockan fyra. – istotne jest miejsce.
Szyk zdania w pytaniach
Są 2 sposoby tworzenia pytań.
I. Inwersja (przestawiamy orzeczenie z podmiotem – orzeczenie „wskakuje” na pierwszą pozycję w zdaniu).
?ker du till Malmö i morgon ? Czy jedziesz do Malmö jutro?
Nja, ja vet inte. Vi f?r se 🙂 Nie wiem, zobaczymy.
Ważne! W języku szwedzkim nie ma słówka „Czy” w pytaniach. „Czy” Jest specyficzne dla języka polskiego.
II. Dodanie słówka pytającego na początku
Vart ?ker du ? Jag ?ker till Stockholm. Dokąd jedziesz? Jadę do Sztokholmu.
Vad heter du ? Jag heter Sara. Jak się nazywasz? Nazywam się Sara.
WAŻNE! Tutaj czasownik/orzeczenie również występuje na 2 pozycji.
Negacje / zdania przeczące
W języku szwedzkim, zdania przeczące tworzy się poprzez dodanie inte. W zdaniach pojedynczych, twierdzących wyraz ten wstawiamy za czasownikiem.
Przykład. Jag ?ker inte till Malmö i morgon. Jutro nie jadę do Malmö.
W zdaniach pytających inte pozostaje na stałym miejscu. Jedyne co zmieniamy to pozycja czasownika, o czym wspomniano wcześniej.
?ker du inte till Malmö imorgon ? Czy jutro nie jedziesz do Malmö?
Bor du inte i Göteborg ? Nie mieszkasz w Göteborgu?
W przypadku pytań, sugestii oraz innych spraw związanych z językiem szwedzkim, zachęcam do kontaktu pod adresem mailowym biuro@szwedzkionline.eu lub dodanie komentarzy pod wpisem.
